![](/media/lib/485/n-sambia-139f7d967d64b3e91360db48dfe08a07.jpg)
Groby elity znad Morza Bałtyckiego na Półwyspie Sambia. Wzbogacili się na handlu bursztynem
7 stycznia 2022, 10:40W okręgu kaliningradzkim na półwyspie Sambia trwają prace archeologiczne w związku z budową tam autostrady. Archeolodzy skupili się na stanowisku Putilovo-2, gdzie znajduje się cmentarzysko. Jest ono znane od lat 60. XIX wieku, kiedy to znaleziono pierwsze przedmioty prezentowane przez Muzeum Starożytności Towarzystwa Pruskiego na Zamku Królewskim w Konigsbergu. Później jeszcze prowadzono tam niewielkie prace w roku 1873 i 1905.
![](/media/lib/491/n-jamn-5caa76b954526ccb60878b18459c7b0b.jpg)
Polscy archeolodzy badają w Serbii kurhan stepowych koczowników
21 lutego 2022, 09:19Stosowanie ochry i ponadprzeciętny wzrost zmarłych wskazują, że pochowani byli przybyszami, mówi doktor Piotr Włodarczak, profesor Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Uczony wraz z zespołem bada kurhany, jakie na terenie dzisiejszej Serbii budowali przybysze ze stepów współczesnej Ukrainy i Rosji. To właśnie oni przynieśli na zachód Europy zwyczaj stosowania ochry przy pochówkach i chowania pojedynczych osób w dużych kopcach.
![](/media/lib/495/n-ikonagoto-c2c8976e6e25e758e906b601e1399669.jpg)
Skradziona ikona „Trzy Marie u grobu” wraca do Polski
14 marca 2022, 13:45Po ponad 30 latach do Polski wraca skradziona z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie XVI-w. ikona z przedstawieniem „Trzech Marii u grobu”. Skradziono ją z zamku w grudniu 1990 r. To druga ikona - po ikonie z przedstawieniem Archanioła Michała - odzyskana dzięki współpracy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) ze stroną niemiecką.
![](/media/lib/546/n-mural-711c3644ec09d7b409e1a599f9d93655.jpg)
W Peru znaleziono niezwykły mural sprzed 1400 lat
14 kwietnia 2023, 10:50Na północy Peru archeolodzy odkryli pochodzące sprzed 1400 lat murale przedstawiające mężczyznę o dwóch twarzach, który na głowie ma złotą ozdobę. Na jednym z murali mężczyzna trzyma wachlarz z piór i puchar, z którego piją cztery kolibry. Na drugim również widzimy wachlarz oraz jakiś obiekt, który jest częściowo zasłonięty. Eksperci zwracają uwagę zarówno na imponujące szczegóły murali, jak i fakt, że tego typu obrazów nie znaleziono wcześniej ani w przedstawieniach kultury Moche, ani żadnej innej prehiszpańskiej tradycji kulturowej regionu andyjskiego.
![](/media/lib/564/n-koralik-5046d1a12bab4d3fcc53c0264ba3fbff.jpg)
Bursztyn z Bałtyku trafił na zachód Europy o co najmniej 1000 lat wcześniej, niż sądzono
24 października 2023, 10:35Pojedynczy bursztynowy koralik może zmienić naszą wiedzę na temat prehistorycznych szlaków handlowych i kontaktów pomiędzy ludami i kulturami na terenie Europy. Naukowcy z Uniwersytetów w Grenadzie i Cambridge zidentyfikowali najstarszy kawałek bursztynu bałtyckiego na terenie Półwyspu Iberyjskiego. Pochodzi on z IV tysiąclecia przed naszą erą i dowodzi, że bursztyn znad Bałtyku trafił na zachód Europy o co najmniej 1000 lat wcześniej niż sądzono
![](/media/lib/148/n-szczepionka-dna-2efb434da59c3dff97c0a60ecdcd1d06.jpg)
Odkryto nieznaną linię przodków Europejczyków
16 listopada 2015, 14:00Przeprowadzona niedawno analiza genetyczna szczątków ludzkich z późnego paleolitu (ok. 13 000 lat temu) ujawniła istnienie czwartej, nieznanej dotychczas, linii genetycznej współczesnych mieszkańców Europy. Linia ta pochodzi z populacji łowców-zbieraczy, którzy wkrótce po opuszczeniu Afryki przed 45 000 lat oddzieliła się od zachodnich łowców-zbieraczy i osiedliła na Kaukazie, na dzisiejszym pograniczu rosyjsko-gruzińskim
![](/media/lib/276/n-dzwonowaty-5647526ae34e0d2c376bd56a7cdd0fda.jpg)
Puchary dzwonowate – migracja idei, a nie ludzi
17 maja 2017, 11:18Przed około 4500 lat w Europie rozpowszechniły się puchary w kształcie dzwonów. Specjaliści od ponad 100 lat mówią o kulturze pucharów dzwonowatych i spierają się, czy jej pojawienie się to wynik mody, która spowodowała, że puchary takie szybko rozprzestrzeniły się pomiędzy różnymi grupami zamieszkującymi Europę, czy też ich pojawienie się ma związek z migracją przez kontynent ludu związanego z tą kulturą.
![](/media/lib/404/n-szympanstermit-43a60cdb60e2cc0689c8ab5ec30b7eef.jpg)
Badania potwierdzają, że szympansy posiadają własne kultury
29 maja 2020, 11:52Od pewnego czasu wśród specjalistów kiełkuje idea „szympansiej etnografii”, czyli badań kulturoznawczych nad szympansami. Już sam pomysł, że inne zwierzęta niż ludzie mogą wytworzyć kulturę – czyli zbiór zachowań i norm społecznych różnych w różnych grupach – jest niezwykle kontrowersyjny. Tymczasem ukazały się kolejne badania, które potwierdzają, że istnieje kultura szympansów.
![](/media/lib/392/n-kometauderzenie-0652fe7203e2e82269fd02a3f8b69155.jpg)
Kometa zniszczyła jedno z pierwszych ludzkich osiedli?
10 marca 2020, 11:48W latach 70. syryjski odcinek Eufratu został przegrodzony zaporą Taqba. Okolice zalały wody sztucznego jeziora Assad, a pod wodą znalazło się wyjątkowe stanowisko archeologiczne. Abu Hureyra to jedna z najwcześniejszych osad ludzkich. Niemal 12 800 lat temu osiedlili się tam nomadzi i zaczęli uprawiać rośliny. Teraz dowiadujemy się, że osada została zniszczona przez... kosmiczną katastrofę.
![](/media/lib/533/n-groty1-eece56968d01791343d3031c6ad9894c.jpg)
Zidentyfikowano najstarsze kamienne groty obu Ameryk
28 grudnia 2022, 12:14Archeolodzy z Oregon State University znaleźli groty broni miotanej o tysiące lat starsze, niż najstarsze tego typu zabytki w Amerykach. Uczeni odkryli 13 całych grotów i fragmentów o długości od około 1,3 do około 5 cm. Datowanie radiowęglowe wykazało, że powstały one 15 700 lat temu, są więc o około 3000 lat starsze niż groty kultury Clovis znajdowane w całej Ameryce Północnej i o 2300 lat starsze niż podobne zabytki znalezione wcześniej na tym samym stanowisku Cooper's Ferry u brzegów Salmon River w Idaho.